Süleyman Askeri; 1884 yılında bugün Kosova’ya bağlı Prizren şehrinde doğdu, Babası Vehbi Paşa, Annesi ise Güzide Hanım’dır. 1902 yılında Mekteb-i Harbiye’den, 5 Kasım 1905 tarihinde de Mekteb-i Erkân-ı Harbiye’den Mümtaz (Kurmaylık verilemeyen) Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Selanik’teki Üçüncü Ordu’ya bağlı olarak Manastır’a atandı.
Süleyman Askeri Bey, Manastır’da bulunduğu günlerde İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi. 2. Meşrutiyetin dinamiklerini oluşturan olaylarda etkin olarak yer aldı. 7 Temmuz 1908 tarihinde 2. Abdülhamit’in en güvendiği Şemsi Paşa’ya suikast düzenleyen Mülazım Atıf Korudu ve Jön Türklere katıldı. Kuşçubaşı Eşref’in en yakın arkadaşıydı.
Süleyman Bey, Bağlı olduğu 3. Ordu’ya ait birliklerle, 13 Nisan 1909 tarihinde Volkan gazetesi Derviş Vahdeti ve İttihâd-ı Muhammedî Cemiyeti tarafından başlatılan 31 Mart Vakası üzerine Mahmud Şevket Paşa önderliğinde İstanbul’a girdi. 31 Mart Vakasının bastırılmasında etkin rol oynadı.
Süleyman Askeri Bey, Filibe’nin önemli ailelerden birinin kızı olan Fadime Hanım ile evlendi. Fatma ve Dilek isimli iki kız çocuğu oldu. Genç yaşına rağmen hızla gerçekleşen askeri yükselişinin ardından 1909 yılında kolağası rütbesine terfi eden Süleyman Askeri, jandarma birliklerini organize etmesi için Bağdat’a gönderildi.
1911 yılında İtalya’nın Trablusgarp’a saldırması üzerine İtalyan işgaline karşı Trablusgarp’ın savunmasında görev almak için Süleyman Askeri Bey de imam kılığında Mısır üzerinden gizlice Trablusgarp’a geçmiştir. Burada, Enver Paşa, Mustafa Kemal, Ali Fethi Okyar, Eşref Sencer Kuşçubaşı, Yakub Cemil ile birlikte Bingazi’deki savaşlara katıldı. 21 Ağustos 1912’de Bingazi ve Havalisi Komutanlığı Kurmay Başkanlığına Süleyman Askeri Bey atandı.
1912 yılında Balkan Savaşları sırasında Trabzon Redif Tümeni Kurmay Başkanlığı görevine atandı. Enver Paşa’nın emriyle Batı Trakya’ya sızan 116 kişilik bir müfrezenin içerisinde yer alan Süleyman Askeri, Eşref Sencer Kuşçubaşı ile birlikte buradaki Bulgar çetelerini imha etti. 21 Temmuz 1913 tarihinde Edirne kurtarılarak yeniden vatan toprağına katıldı.
Daha sonra Süleyman Askeri Bey, 28 Ağustos 1913’de Batı Trakya Türk Cumhuriyetini ilan etti. Devlet başkanlığını Salih Hoca’nın üstlendiği bu devlet 55 gün yaşayabildi. Bölgenin, Türk hakimiyetinde kalması için ilan edilen Batı Trakya Türk Cumhuriyeti’nin marşını; devletin genelkurmay başkanlığını da üstlenen Süleyman Askeri Bey yazmıştır. 29 Eylül 1913’te Bulgaristan ile Osmanlı arasında imzalanan İstanbul Anlaşması gereğince, Doğu Trakya Osmanlı’ya, Batı Trakya ise Bulgaristan’a bırakılıyordu. Böylelikle Batı Trakya Türk Cumhuriyeti feshedildi. Ancak, eldeki silahlar ve mermiler daha sonra kullanılmak üzere toprağa gömüldü.
Süleyman Askeri, 13 Kasım 1913 tarihinde kurulan, Terakki Cemiyeti bünyesinde Enver Paşa’ya bağlı olarak kurulan, 1913-1918 yılları arasında etkin olan; istihbarat ve propaganda aracı gizli topluluk olan Teşkilat-ı Mahsusa’nın yönetiminde de yer aldı. Enver Paşa’dan sonra ikinci adam oldu.
Enver Paşa’nın yakın arkadaşı olan Süleyman Askeri, Cemal Paşa’nın tarifi ile iyimser, biraz aceleci, atılgan bir idareci ve fedakâr bir subaydı. Kısa süren ömrüne birçok başarı sığdıran Süleyman Askeri’nin kariyerinin en önemli evresi 1914-1915 yıllarında Irak’ta gerçekleştirdiği faaliyetler oldu.
Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na Almanya’nın safında katılması üzerine Teşkilât-ı Mahsusa Başkanlığı görevinin yanında Yarbaylığa terfi ettirilerek Basra Valiliği ve Basra Tümen Komutanlığına on gün sonra da 20 Aralık 1914 tarihinde Irak ve Havalisi Genel Komutanı olarak atandı. Süleyman Askeri’nin bu görevdeki ilk işi; gönüllü bir 12 subay ile, seçme erlerden “Osmancık Taburu” olarak bilinen bir özel kuvvetler birliği oluşturmak oldu.
Ancak Trablusgarp’ta ve Balkanlarda gösterdiği başarıyı, hesap edilmeyen durumlar nedeniyle Irak’ta gösteremedi. 11 Mart 1915’te İngiliz-Hint süvarisine 300 kayıp verdirir buna rağmen. 11 Nisan 1915’te İngilizler tarafından yapılan taarruz, Arabistanlı Lawrence lakaplı bir İngiliz ajanıyla birlikte hareket eden Mekke Emiri Şerif Hüseyin ve Arap aşiretleri de İngilizlere destek verince, Türk birlikleri çok sayıda kayıp verdi.
Kendisi de iki bacağından oldukça ağır şekilde yaralandı. Bağdat’a tedavi için götürülür, fakat sonucu bekleyemez. Tedavi bitmeden görevinin başına döndü. Ata binemediği için Askeri, harekâtı önce sedye üzerinden ve at arabasından idare eder. İngilizleri Kurna kasabası önünde aylarca durdurdu. Şuaybe Muharebesi’nde savaşın iyice aleyhimize döndüğü bir anda yanındaki Arap aşiretlerine:
-“Kadınların bile muharebe etmesini beklediğim böyle müşkül ve hayati bir zamanda harbe seyirci kalmaktan utanmıyor musunuz? Köpekler bile yabancıları mahallelerine yaklaştırmazlar. Onlar kadar bile olamadınız” diye haykırmıştır.
. Süleyman Askeri Bey, Irak Cephesi’nde Şuaybe Muharebesi’nde komutası altındaki birlikler ile 14 Nisan 1915 tarihinde İngiliz Ordusu’na mağlup olmuştur.
Aynı gün güvendiği bazı Arap aşiretlerinin ihanetiyle seçme ve özel eğitimli yiğit askerlerinin birer birer şehit olmasına dayanamadı onun gibi bir vatansevere çok ağır geldi. Arabasına binip birliklerinden uzaklaşınca bir silah sesi işitilmiş fakat silahlı çatışma ortamında bu ses normal karşılanmıştır. Bir süre sonra duran arabaya yaklaşıp, içeriye göz atanlar Süleyman Askeri Bey’i tabancası elinde ve ağzı kanlar içinde arabada cansız biçimde yatarken bulmuşlardır.
Jön Türklerin göz bebeği, Teşkilat-ı Mahsusa’nın Enver Paşa’dan sonra ikinci adamı; Süleyman Askeri Bey İntihar ettiğinde daha 31 yaşındaydı.
RUHU ŞAD OLSUN. RAHMET VE MİNNETLE ANIYORUZ.
Ali Erdoğan
Araştırmacı Yazar
News
